Margit Silberstein: Συνάντησα ένα φάντασμα στο Almedalen

Φασιστες του Νordfront, Αlmedalen , Iουλιος 2017 (φωτο απο DN)

Mτφ αρθρου της DN

Το γεγονός ότι οι Ναζί ήταν ενεργοί στην εβδομάδα εκδηλωσεων του Almedalen, στο Visby, (Gotland, Σουηδια), θεωρήθηκε από μερικούς ως ασημαντο. Σε μένα ξύπνησαν ομως βαθιά συναισθηματα. Πότε θα ακουστει η φωνη μας και η οργή μας αν όχι τωρα εναντίον του αντισημιτισμού και του ρατσισμού;

Δεν μπορώ να ξεχασω αυτες τις καλοκαιρινές ημέρες στο Visby. Όταν το ναζιστικο ‘Βόρειο Κίνημα Αντίστασης’ πηρε μερος στις εκδηλωσεις της Εβδομάδας στο Almedalen . Όταν ο (δημοσιογραφος) Johan Hakelius έγραψε ένα αρθρο στην Expressen διακωμωδωντας εκείνους που ήταν αναστατωμένοι από το γεγονός ότι ''οι βίαιοι, απειλητικοί Ναζί θα συμμετειχαν επισης στις εκδηλωσεις''. Ο Hakelius δεν διαπίστωσε κανέναν ναζί, έγραψε οτι δεν καταλαβε κατι τετοιο. Εγω καταλαβα. Είδα τους ντυμενους με μαυρα, ανδρες, σαν φαντάσματα, η σκιά των οποίων παει πολυ μακρια, στο παρελθον της ζωής μου.

Κάθε πρωί στη διάρκεια της ζωής του στη Σουηδία, ο πατερας μου πήγαινε στο γραμματοκιβώτιο με την ελπίδα να βρει ενα γραμμα από την αγαπημένη του αδελφή. Ήταν τόσο μάταιο και τόσο αποκαρδιωτικο. Ξέραμε ότι η αδελφή του, η Irma δεν ζούσε, ότι απελάθηκε σε καποιο από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί και ότι πιθανότατα θανατωθηκε σε ενα θαλαμο αερίων. Φυσικά το ήξερε και ο πατερας μου, αλλά ήταν ένας ονειροπόλος που δεν ήθελε να σβήσει εντελώς την ελπιδα. Ίσως και να ηταν ένας τρόπος να την θυμομαστε. Μετα ηταν και η μαμά που μιλουσε για τις απεγνωσμένες προσπαθειες του μπαμπά, ο ίδιος ο μπαμπάς δεν μπορούσε ποτέ να μιλήσει σ εμας, τα παιδιά του, για το Ολοκαύτωμα, το σκοτάδι, το δύσκολο αυτο σημειο στην οικογένειά μας.

Ξυπνουσα με τη κραυγή της μητέρας τη νύχτα, ονειρευόταν συχνά εφιάλτες. Το Άουσβιτς την ακολουθουσε. Συχνά, σκεφτομουν ότι εγώ και ο αδελφός μου ήμουν ο θρίαμβος της πάνω στον Χίτλερ. Το υποσιτισμένο σώμα της μητέρας είχε βιώσει το δωρο της ζωής. Της ειχε δωσει, παρά τον άσχημο πόνο που γνώρισε, τη δύναμη να προχωρήσει. Αλλά τελικά το Άουσβιτς την ακολουθουσε. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών της, όταν η ιδια αποτραβηχθηκε στον εαυτό της, εμοιαζε σαν ήταν μερικές φορές πίσω στο Άουσβιτς. Ήταν τρομερό να το βιωνει κανεις.

Η μητερα και ο πατερας δεν υπάρχουν πια. Αλλά δεν τελειώνει εκει η ιστορια. Το Ολοκαύτωμα βρίσκεται μεσα στην κυκλοφορία του αίματός μου, είναι μέρος μου, ένας βαρύς σύντροφος, που επηρέασε ολόκληρη τη ζωή μου. Όταν ήμουν νέα, ζηλευα τους συνομηλίκους μου. Είχαν γιαγιάδες και παπουδες, θείες και συγγενεις. Είχαν μια οικογένεια. Εγω δεν ειχα. Η οικογένειά μου δολοφονήθηκε. Υπεφερα στο σχολείο καθε Δευτέρα, όταν τα άλλα παιδιά μου ελεγαν για το σαββατοκύριακο τους, όταν επισκέπτονταν συχνά τους παππούδες, οι οποίοι στον τεράστιο φανταστικό μου κόσμο ήταν μόνο καλοι και ευγενικοί.

Ο Johan Hakelius γράφει εύκολα, νόμιμα και με δυναμισμο για τους πολιτικά ορθούς, οσους τρομοκρατηθηκαν με τη σκεψη ότι οι Ναζί ήταν εκεί. Αυτους που ακούν τη ναζιστικη μποτα με το παραμικρο. Ο ίδιος δεν βρήκε εκει ούτε έναν ναζί. Και κανείς, συμφωνα μ αυτον, δε φάνηκε να δυσανασχετει στο Almedalen. Οπως θα περιμενε κανεις εγραψε μετα: "Ποτέ ξαναβρεθηκα σε κατι εξ ισου συναρπαστικό".

Ήμουν συγκλονισμένη. Και ναι, άκουσα το βηματισμο της μποτας, εκείνον που εκανε τη μητερα μου να υποφερει τη νύχτα. Σε αντίθεση με τον Hakelius, δεν ήθελα να ειμαι μερος κανενος συναρπαστικου γεγονοτος στο Αlmedalen.

Δεν ήταν καθόλου συναρπαστικό να αισθάνεται κανείς ενα φόβο πριν να παει εκει. Φοβόμουν ότι εγώ, εχοντας ηδη εμφανιστει στην τηλεόραση, θα αναγνωριζομουν από εκείνους που δεν θεωρούν ότι αξίζω να αναπνέω τον ιδιο αέρα μ αυτους. Όσους αρνούνται ότι είναι αλήθεια ότι έχω στερηθεί την ιστορία μου και τις ριζες μου, εκείνους που αρνούνται τους θαλαμους αέριων και τα κρεματόρια. Όσους αρνούνται το Άουσβιτς, την κατάρα της ζωής μου. Τους φοβόμουν και φοβόμουν τα συναισθήματά μου.

Τότε τους είδα. Στεκοντουσαν εκεί και κουνουσαν τις πράσινες σημαίες τους, όταν η Anna Kinberg Batra εβγαλε την ομιλία της. Με εκπλήσσει το τι συνέβη σε μένα. Εβραζα και η καρδιά μου πηγαινε να σπασει. Και ήμουν ευγνώμων που ούτε η μητερα μου ούτε ο πατερας μου δεν βίωσαν τη σκηνή που είδα. Ούτε αυτοι θα θεωρουσαν ότι ήταν συναρπαστικό.

Οι ντυμένοι στα μαυρα άνδρες στέκονταν εκεί, σαν φοβερη αντίθεση με το όμορφο καταπράσινο σουηδικό καλοκαίρι. Δεν ήταν τόσοι πολλοι, αλλά η σκιά τους βρισκόταν σε όλο το πάρκο του Almedal. Σκέφτηκα τι ελεγε η μητερα μου για το Άουσβιτς, οτι ηταν περίεργο και κάπως αφόρητο για εκεινη το οτι τα πουλιά μπορούσαν να τραγουδήσουν και σ εκεινη τη κόλαση. Το γρασίδι ήταν πράσινο στο Άουσβιτς, συνεβαινε αυτο επειδη οι πεινασμένοι κρατούμενοι το έτρωγαν.

Αργότερα το απόγευμα πήγα στο εμπορικό κέντρο, λίγο έξω από τα τείχη του Visby. Εκεί στέκονταν αυτοι που δεν μπορούσε να βρει ο Hakelius, και διένειμαν την εφημερίδα του Nordfront. Φανταστείτε οτι ηθελαν να δωσουν την αντισημιτική τους προπαγάνδα σε μια Εβραία. Το είπα στον άνθρωπο που πηγε να μου δωσει την εφημερίδα. Εμεινε να με κοιταει. Ίσως να ήταν η πρώτη φορά που εβλεπε μια ζωντανή εβραια μπροστα στα μάτια του. Εγω το καταλαβα. Ο Hakelius, ομως οχι.

Αναρωτιέμαι αν αισθάνεται άνετα ο Johan Hakelius να σταθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον Hédi Fried, ή κάποιον άλλον που επέζησε από το Ολοκαύτωμα και που θα διαβαζε το αρθρο του. Το χιουμοριστικο κείμενο ενός αποτυχημένου κυνηγιου για "ναζιστες", ή φαντασματα, όπως ο Hakelius το παρουσιαζει.

Η συγγραφέας Elie Wiesel, που προσφατα επεβιωσε, γεννήθηκε όπως και η μητέρα μου στο Sighet της Ρουμανίας, είπε ότι το αντίθετο της αγάπης δεν είναι το μίσος, αλλα η αδιαφορία. Αναρωτιέμαι αν αυτή τη φορά θα προτιμουσα την αδιαφορία απο τη γελοιοποίηση. Στην πραγματικότητα, θα ήθελα να έχω πολλή οργή, πολιτικά σωστή, ή όχι, αντί να μειώνομαι. Πότε θα ακουστει η φωνη μας και η οργή μας, αν όχι τωρα εναντίον του αντισημιτισμού και του ρατσισμού;

Δίπλα μου στο πάρκο, όταν μίλησε η Anna Kinberg Batra, ένας συνάδελφος μου στάθηκε ακούγοντας. Όταν είδε τους ντυμενους στα μαυρα άντρες, έγινε έξαλλος. Ευχαριστώ. Δεν νομίζω οτι καταλαβαινετε πόσο ωραία αισθάνθηκα.

Η Margit Silberstein είναι δημοσιογράφος και ανεξάρτητη αρθρογράφος στην εφημεριδα Dagens Nyheter. Ήταν προηγουμένως σχολιαστρια εσωτερικής πολιτικής στο κρατικο τηλεοπτικο καναλι SVT.