Η οικογενεια της Mary Shelley & ο Frankenstein

Tο ονομα της Μary Shelley (1797-1851), συνδεεται συχνα με τo πιο γνωστο της εργο, Frankenstein: or, The Modern Prometheus (1818). Τι οδηγησε ομως τη 18χρονη, τοτε, Mary να γραψει ενα τοσο παραξενο εργο, που θεωρειται απο τις πρωτες νουβελες του ειδους, (Gothic/τρομου), στην Ευρωπαïκη λογοτεχνια;

Ποιος ο ρολος της οικογενειας της στη διαμορφωση του χαρακτηρα της, οπως εκφραζεται μεσα απο τα εργα της και ειδικα στο Frankenstein;

Στους πνευματικους κύκλους του Λονδίνου, αναμεσα στους γνωστους της οικογενειας της περιλαμβάνεται ο ζωγράφος Henry Fuseli, ο Erasmus Darwin, (παππούς του Charles Darwin) και ο William Blake, ο οποίος μαλιστα εικονογραφησε και μια έκδοση του βιβλίου της, Original Stories from Real Life.

Η ιστορία ομως του Frankenstein ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1816, στην Γενευη, οταν ο συζυγος της Percy Bysshe Shelley και η Μary συναντησαν τον Lord Byron και αυτος προκαλεσε τη Μary να γράψει, αν μπορουσε, μια ιστορία φαντασμάτων.

Με την βοηθεια του Percy, η Μary ολοκλήρωσε το μυθιστόρημα μέσα σε ένα χρόνο. Ο Byron και ο Shelley συχνα συνομιλουσαν για πειραματα γαλβανισμου, που o Shelley ειχε δει, οταν σπουδαζε στο Eton College, καθως επισης και πειράματα του Dr Darwin, που οι Byron και Shelley ειχαν γνωρισει σαν φοιτητες και θαυμαζαν.

Η υποθεση του Frankenstein εχει να κανει με ενα νεο, φιλοδοξο επιστημονα, που δημιουργει ζωη, αλλα, μετα απορριπτει το δημιουργημα του, ενα τερας.

"But success shall crown my endeavours. Wherefore not? Thus far I have gone, tracking a secure way over the pathless seas: the very stars themselves being witnesses and testimonies of my triumph. Why not still proceed over the untamed yet obedient element? What can stop the determined heart and resolved will of man?" (Frankenstein, αποσπ.)

Η μητερα της, η Mary Wollstonecraft

Mary Wollstonecraft

As παρουμε ομως τα πραγματα  απ την αρχη και ας αναφερθουμε στη μητερα της που επισης ονομαζοταν Mary. 
Η Mary Wollstonecraft ηταν Αγγλο-Ιρλανδη φεμινιστρια, και συγγραφέας, γεννημενη στο Λονδίνο. Ο πατέρας της (και παππους της Mary Shelley) Edward John Wollstonecraft, ήταν τυρανικος ανθρωπος, ενας μεθυσος, που εδερνε τη σύζυγό του, Εlisabeth. Ξοδεψε ολη την περιουσία που είχε κληρονομήσει μεχρι το 1780, το χρονο που πεθανε η ατυχη Εlisabeth.

Στα δεκαεννια της η Mary Wollstonecraft αρχισε να δουλευει και βοήθησε την αδελφή της Eliza να ξεφύγει ενα άθλιο γάμο, κρυβοντας της, από τον βίαιο σύζυγο της μέχρι να βγει το διαζυγιο της.

Οι δύο αδελφές ξεκινησαν ενα σχολείο στο Newington Green, μια εμπειρία που εκανε την Mary Wollstonecraft να γράψει "Σκέψεις για την εκπαίδευση των θυγατερων". Η Wollstonecraft δουλεψε σαν γκουβερνάντα στην οικογένεια του Λορδου Kingsborough. Μετά την απόλυσή της, το 1787, εγκαταστάθηκε στην George Street, στο Λονδίνο, αποφασισμένη να ξεκινησει μια λογοτεχνική καριέρα.

Το 1788 έγινε μεταφραστρια λογοτεχνίας, σύμβουλος του Joseph Johnson, εκδότη ριζοσπαστικών κειμένων. Ετσι εγινε γνωστη και αποδεκτή στους πιο εξελιγμένους κύκλους του Λονδίνου, της πνευματικής και ριζοσπαστικής σκέψης.

Το 1792 εγραψε το Vindication on the Rights of Woman ισως το πιο σημαντικο της εργο, που την έκανε διάσημη την εποχη, εκεινη, αλλα ταυτοχρονα και πολυ παρεξηγησιμη, επειδη γελοιοποιει τις αντιλήψεις που επικρατουσαν για τις γυναίκες, σαν αβοήθητα, γοητευτικα στολίδια στο σπιτι, υποστηριζοντας την ισότητα των φύλων και το γυναικειο κινημα, που αναπτυχθηκε αργότερα.

Σε ενα αλλο εργο της Maria, or the Wrongs of Woman, (1798), ισχυρίστηκε ότι οι γυναίκες είχαν ισχυρές σεξουαλικές επιθυμίες και ότι ήταν ταπεινωτικο και ανήθικο να προσποιούμαστε το αντίθετο. Το έργο αυτό και μόνο αρκούσε για να ''καταδικάσει'' την Wollstonecraft στα μάτια των επικριτών της για ολόκληρο τον επόμενο αιώνα.

Το 1792, οταν ηδη εχει ξεσπασει στη Γαλλια η Γαλλικη επανασταση, η Mary Wollstonecraft φευγει για το Παρίσι και βιωνοντας το καθεστως του τρόμου του Robespierre, συλλέγει υλικο για το βιβλιο της A Historical and Moral View of the Origins and Progress of the French Revolution: and the effect it has Produced in Europe (vol I, 1794), μια σημαντικη κριτική κατα της βίας, που υπηρχε ηδη στα πρώιμα στάδια της Γαλλικής Επανάστασης.

Σε ενα φιλικο της σπιτι γνωριζεται και συνδεεται με τον Capt. Gilbert Imlay, έναν Αμερικανό έμπορο ξυλείας, και συγγραφέα του βιβλιου The Western Territory of North America (1792). Δεχθηκε να συζησει μαζι του στην πολη Le Havre το 1794 και γεννησε τη κορη τους Fanny.

To Nοεμβριο του 1795 και μετα απο τεσσερις μηνες ταξιδι στη Σκανδιναβια, εγραψε το βιβλιο της Letters Written During a Short Residence in Sweden, Norway, and Denmark (1796). Το βιβλιο εκτος των αλλων ειναι και μια κοινωνιολογικη μελετη της Σκανδιναβιας, πανω στο χαρακτηρα και τη ταυτοτητα των ανθρωπων και ειναι πολυ καλογραμμενο. Η Μary ειχε βρεθει στη Σκανδιναβια, με ενα μωρο και τη γκουβερναντα της μαζι, για να βοηθησει τον Ιmlay, γυρνωντας ομως στην Αγγλια καταλαβε οτι δεν ειχε ελπιδες μαζι του και προσπαθησε να αυτοκτονησει....Ο Imlay την ειχε εγκατελειψει.

Καταφερε, ομως, να σταθει στα ποδια της και συνδεθηκε αργοτερα με τον φιλοσοφο William Godwin, εναν απο τους ιδρυτες του αναρχικου κινηματος. O Godwin γοητευτηκε τοσο απο το βιβλιο  αυτο, ωστε δηλωσε: "Ιf ever there was a book calculated to make a man in love with its author, this appears to me to be the book."

To βιβλιο αυτο λεγεται οτι επηρεασε και τους ποιητες William Wordsworth και Samuel Taylor Coleridge.

Οι Godwin και Wollstonecraft αποστρέφονταν απο κοινου το θεσμο του γάμου σαν μια μορφή τυραννίας, αποφασισαν ομως να παντρευτουν λόγω της εγκυμοσύνης της Mary, (Μάρτιος 1797). Τον Αύγουστο, γεννηθηκε η κορη τους Mary (αργοτερα συζυγος του Shelley). Στις 10 Σεπτεμβρίου, ομως, μολις δυο εβδομαδες μετα τη γεννα της κορης της πέθαινει η Mary Wollstonecraft, απο επιπλοκες ("childbed fever", or septicemia).

Ο θανατος της μητερας της ηταν ενα μεγαλο χτυπημα για τη Mary Shelley, και ο δευτερος γαμος του πατερα της δημιουργησε μονο απέχθεια προς τη μητριά της, ενω αργότερα ο θάνατος τριων απο τα τεσσερα παιδια της και τελος ο πνιγμος του αγαπημενου της Percy, στην Ιταλια, ηταν μερικα ακομη τραγικα γεγονοτα που σημαδεψαν για παντα τη ζωη της.

Στο εργο της Frankenstein φαινεται καθαρα οτι η Mary Shelley επηρεάστηκε από γεγονοτα που της συνεβησαν. Αν και ποτέ δεν γνωρισε τη μητέρα της παρ ολα αυτα την λατρευε μεσα απο τα κειμενα της.
Εκτος απο τον πατερα της William Godwin δεν υπηρχε κανεις αλλος, τοτε, που να ειχε διαβασει τοσο πολυ τα κειμενα της Mary Wollstonecraft από ό, τι η κορη της, που τα διαβαζε ξανά και ξανά και όταν ταξίδεψε στην Ιταλία το 1818, τα ειχε παρει κοντά της για να τα συμβουλευεται.

Ο πατερας της William Godwin ειχε επισης ασχοληθει με ζητηματα οπως η παραταση της ζωης και η αθανασια, στη Gothic νουβελα του, St. Leon, που απεκτησε oμως κακη φημη την εποχη που εκδοθηκε (1799), αλλα πολλοι πιστευουν οτι η νουβελα St. Leon ισως να ενεπνευσε τη κορη του στο να γραψει το Frankenstein.

Ακομη και η απόφασή της Mary στην ηλικία των δεκαέξι να δραπετευσει με τον εραστή της, Percy Shelley, (ο οποιος ηταν τοτε παντρεμενος), δείχνει πόσο ειχε κληρονομησει το ελεύθερο πνεύμα της μητέρας της.

Υπάρχουν δύο ακόμη σημεια στο Frankenstein, που φαινεται η επιρροή της μητερας Wollstonecraft στη σκέψη της κόρης της. Η μία είναι στη μεγαλη καταγραφη του ταξιδιού στο μυθιστόρημα που φαίνεται να θελει να μιμηθεί τις ενδιαφερουσες επιστολες της μητέρας της, κατά τη διάρκεια της σύντομης παραμονης της στη Σκανδιναβια (Α Short Residence in Norway, Sweden, and Denmark).

Η δεύτερη επιρροή είναι πιο άμεση. Δεν υπάρχει αλλο πιο κοντινο μοντελο για την υπαρξιακή απομόνωση του πλασματος του Βίκτωρα, Frankenstein, απο το πορτραιτο της ηρωίδας της Wollstonecraft, στο εργο της (Maria, or The Wrongs of Woman), η οποια μενει κλεισμενη, απομονωμενη σε ασυλο.

Ο  William Godwin θελωντας να τιμησει τη μνημη της Mary Wollstonecraft τυπωσε το βιβλιο "Memoirs" αναφερομενο στη ζωη του με τη Mary, οπως και το ημιτελες "Maria: or the Wrongs of Woman".

Επειδη το βιβλιο αναφερεται εκτος των αλλων και στις σχεσεις της Wollstonecraft, στις αποπειρες αυτοκτονιας της, αλλα και στις οικονομικες δυσκολιες που ειχε, οι κριτικοι της εποχης κατηγορησαν και θελησαν να υποβαθμισουν οχι μονο την Wollstonecraft, αλλα και ολες τις προσπαθειες να ελευθερωθουν οι γυναικες απο ενα συμβατικο πατριαρχικο ελεγχο.

Στο τελος, ομως, δικαιωθηκε.
Τα επομενα χρονια οι κατακριτες της λιγοστευαν και ετσι το ονομα της Mary Wollstonecraft μεχρι σημερα θυμιζει τη ΓΥΝΑΙΚΑ και συγγραφεα, που εμπνευσμενη απο τα ιδανικα της Γαλλικης Επαναστασης θελησε και τολμησε να αμφισβητησει τις αξιες και τους θεσμους της τοτε κοινωνιας.

H κορη της, Mary Shelley, εφυγε στα 53 της απο καρκινο. Ο ταφος της βρισκεται στο St. Peters,  διπλα στους ταφους των γονιων της,  William Godwin και Mary Wollstonecraft.

The history Guide

Wikipedia