ΣΟΥΗΔΙΑ: Το σκανδαλο της Lomma eternit/ H αξία μιάς ζωής

Xθες εμαθα, απο τη τηλεοραση, (που σπανιοτερα στην Ελλαδα, βεβαια, αλλα μερικες φορες εδω τυχαινει να ειναι και..εκπαιδευτικη), για ενα παλιο σκανδαλο που δεν γνωριζα και που θεωρειται ισως το μεγαλύτερο στον τομεα της υγειας στη Σουηδία. Σχετιζεται με ενα εργοστασιο που παρηγαγε υλικα αμιαντοτσιμεντου, που αν δεν κανω λαθος ειναι τα τυπου..ελλενιτ, που λεμε στην Ελλαδα.

Δέκα χρόνια πριν ο Janne Josefsson, ενας απο τους καλυτερους, κατα τη γνωμη μου, ρεπορτερς στη Σουηδια, ειχε ξεκινησει μια ερευνα για το εργοστασιο αμιαντοτσιμέντου Lomma Eternit στη Lomma, που βρισκεται 24 χλμ. περίπου βόρεια του Malmö, στη περιοχη Skåne, στο νοτο της Σουηδιας.

Το εργοστάσιο αυτο έκλεισε το 1977, μετα τα περιστατικα εκατονταδων εργαζομενων που ειχαν αρρωστησει από τον αμίαντο, παθαινοντας πνευμονοκονίωση, ή καρκινο του πνευμονος. Σήμερα, έχουν χτιστει σπίτια στην περιοχή και χρησιμοποιείται απο χρονια ως λιμανι για μικρα σκάφη και ως βαση για διαφόρες επιχειρήσεις.

Προσφατα ο ιδιος ρεπορτερ σε ενα ακομα ντοκυμαντερ του επεστρεψε στην  Lomma και σ αυτο που ονομαστηκε τοτε ''το μεγαλυτερο σκάνδαλο της υγείας, στη Σουηδια''.

Το μόνο που τώρα παραμένει στο εργοστασιο αμιαντοτσιμέντου της Lomma είναι τα παλια γραφεια της εταιρειας. Εκεί, μετακομιζει συντομα μια άλλη επιχείρηση - μια εταιρεία που προσελκυθηκε από αυτό που ονομαζεται τωρα μια απο τις πιο ... "ελκυστικές κοινότητες της Σουηδίας". Τα παλια γραφεία της εταιρειας θα μετονομαστουν τωρα σε ..."Place of Vision".

Η περιοχη Lomma είναι πλέον ενα  πλούσιο κατοικημένο προάστιο του Malmö. Σε μια έκθεση πριν από λίγο καιρό για τη παλια Lomma και το εργοστάσιο δεν αναφέρθηκε πουθενα η δυσάρεστη ιστορία των νεκρών και των ανθρωπων που υπεφεραν από τον αμίαντο.

Οι νέοι που ο ρεπορτερ Janne Josefsson ειδε στο σχολειο, δεν έχουν μάθει τίποτα για το εργοστασιο και τους εργατες που αρρωστησαν....

Το εργοστάσιο λειτουργουσε για 70 χρονια, οταν αρκετοί από τους εργατες αρρώστησαν εχοντας δυσκολιες στην αναπνοή. Ένας από αυτούς ήταν Gunnar Nilsson, ο οποίος πεθανε απο ασφυξια στα 1979.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους το εργοστασιο μπορούσε να συνεχισει για τόσο διάστημα ήταν ότι οι εργατες ήταν οπως διαβασα ''πιστοι και εμπιστευοντουσαν τις διαβεβαιώσεις της εταιρείας ότι δεν ήταν επικίνδυνο. Ακομα και δύο χρόνια πριν να κλεισει το εργοστάσιο ειχε αναρτηθει μια προκήρυξη στον πίνακα ανακοινώσεων στο εργοστάσιο, όπου ελεγε ότι δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος στο εργασιακο περιβαλλον''. 

Μια έκθεση που ειχε γραφει απο τη πλευρα του εργοστασιου μιλουσε για ...«αμιαντο-ψύχωση» που θα μπορούσε να απειλήσει το μέλλον της εταιρείας....

Η Euroc, η εταιρεία στην οποια ανήκε το εργοστάσιο, δεν ήθελε να καταβάλει αποζημίωση, την οποία το σωματειο είχε αρχικά ζητησει. Θα ήταν αλλωστε σαν να παραδεχοταν  το εργοστασιο ότι έκαναν λάθος...

Η Euroc, ωστόσο, συμφώνησε να πληρώσει αυτό που ονομάζεται «ανθρωπιστική αποζημίωση» στα θύματα που είχαν ανεπαρκή ασφάλιση.

Στην περίπτωση αυτή το σωματειο εκανε πίσω και την άνοιξη του 1981 ηρθαν σε συμφωνία με την Euroc.

Στην αρχή γινόταν λόγος για 50 εκατομμύρια κορωνες, (5.474.411 €) αλλά αυτό δεν συνέβη. Μετα λιγότερο από δύο εκατ. κορωνες για κάθε εργαζόμενο, ελεγαν. Τελικα η ολη αποζημιωση ηταν μεταξυ 4 και 5 εκατομμυριων κορωνων δλδ απο  20.000 κορωνες (2189 €) μεχρι 50.000 (5474 €) για καθε εργατη που ειχε ασθενησει.

Πηγη SVT