Ας ονειρευόμαστε προς τα εμπρός αντί προς τα πίσω!

Του Εlliot Baron (ομαδα συνταξης, περιοδικο Brand)

Πηγη Αrbetaren.se

Υπάρχει ένα ανέκδοτο που ορισμένες φορές ακουει κανεις. Για τους παλιους μαρξιστές που θρηνούν ότι δεν υπάρχει πλέον μια "πραγματική" εργατική τάξη στον δυτικό κόσμο. Ότι όταν τα μεγάλα εργοστάσια εξαφανίστηκαν τοτε εξαφανιστηκε και το επαναστατικό υποκείμενο μαζι τους. Ποιοι θα εκαναν σήμερα μια επανάσταση; Το ..αστείο εχει να κανει με την παλαια αριστερα που θρηνει μια  περασμενη εποχή. Καποτε, όταν υπήρχαν ακόμη ευκαιρίες. Εάν μόνο οι γραμμές συναρμολόγησης μπορούσαν να έρθουν ξανα πίσω, τότε θα λυνοταν το προβλημα..

Συνήθως κάθε αστείο περιέχει ένα κομμάτι αλήθειας. Σε αυτή την περίπτωση είναι αλήθεια. Γιατι υπαρχουν πολλοι που τουλάχιστον ως ενα βαθμό - μπορουν να αναγνωρίσουν την εικόνα ενός παλιού αριστερου που ονειρευεται να γυρισει πίσω στο καιρο των βιομηχανιων. Σε μια εποχη που δεν υπαρχει πια.

Αυτη ειναι η στερεότυπη εικονα της εργατικής τάξης. Ο δυνατος άνδρας που εργάζεται με το σώμα του μεσα στη βιομηχανία. Που φθείρεται και τότε επαναστατει. Μέλος ενος μεγαλου σωματειου που κατεβαινει σε απεργία. Το σύμβολο της ισχυρής εργατικής τάξης.

Σήμερα ομως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο. Πολλές μεγάλες βιομηχανίες και εργοστάσια έχουν κλείσει ή μετακινηθεί, οι εργαζόμενοι στις γραμμές συναρμολόγησης έχουν αντικατασταθεί απο ...βιογραφικά σημειώματα που θα έχουν πάντα ένα χαμόγελο στο πρόσωπό τους. Η μόνιμη απασχόληση δεν είναι πλέον ο κανόνας, αλλά η ευέλικτη και η κατακερματισμένη. Δεν χτυπαμε καρτα πια για μέσα και για έξω και όχι την ίδια ωρα.

Αυτή η αλλαγη έχει αλλάξει τις προϋποθέσεις για να οργανωθουμε από κοινού. Είναι πιο δύσκολο να συναντηθει κανεις με αλλους όταν είναι διάσπαρτος, πραγμα που κατά πάσα πιθανότητα ειναι ένα γεγονός που οδήγησε πολλούς να αισθάνονται μια κάποια απελπισία. Είναι αυτή η απελπισία που εγινε πρόσφορο έδαφος για το παραπάνω ανεκδοτο. Οτι οι ευκαιρίες σήμερα φαίνονται τόσο λίγες ώστε δεν υπάρχει τίποτα άλλο από το να ονειρευεται κανεις πίσω στις ημέρες των  εργοστασίων.

Σκεφτομαι όλες τις ιστορίες, τα κριτικά άρθρα και τις συνεντεύξεις που όλοι έχουμε διαβάσει ότι αφορουν το παρον χωρίς καν να προσπαθησουμε να κοιτάξουμε μπροστά, τι μπορεί να γίνει. Δεν εννοώ ότι τα κείμενα αυτά δεν έχουν νόημα. Συχνά, είναι καλογραμμένα, ενδιαφέροντα και ικανοποιητικα. Και φυσικά, η σημερινή κατάσταση δεν είναι θετική. Αλλά μερικές φορές μπορεί να εξακολουθεί να είναι δύσκολο να ξεφύγουμε απο το ότι πραγματικά μόνο επιβεβαιώνουν αυτό που ήδη γνωρίζουμε: ότι τα πραγματα ειναι χαλια! Οτι είναι ουτε καν δυνατό να φανταστεί κανείς εναλλακτικές λύσεις.  

Είναι πιο εύκολο να φανταστεί κανείς το τέλος του κόσμου από το τέλος του καπιταλισμού. Όπως συνηθως λέγεται. 

Καμποσο καιρο πριν ενα βιβλίο δημοσιεύθηκε που θα μπορούσε να αντισταθμίσει αυτό. Που δεν θέλει να φανταστεί το τέλος του κόσμου, αλλά να απογειωθουμε απο τη σημερινή κατάσταση, και για μια στιγμή να σκεφτούμε για ποιο πραγμα πραγματικα  αγωνιζόμαστε. What we are fighting for  (Για ποιο πραγμα αγωνιζόμαστε) είναι μια ανθολογία που συγκεντρώνει μια σειρά γνωστων ριζοσπαστικων συγγραφεων οπως John Holloway, Nina Power, Franco ”Bifo” Berardi, Marina Sitrin και Mark Fisher είναι μεταξύ πολλών συμμετεχόντων. Το βιβλίο χωρίζεται σε πέντε μέρη, "Νέα Οικονομία", "Νέα Διακυβέρνηση", "Νέα Δημόσια", "Νέα Κοινωνική Φαντασία" και "τακτική του αγώνα." Καλύπτονται πολλά διαφορετικά θέματα. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε για τις διαμαρτυρίες στην πλατεία, τη συμμετοχική οικονομία, την οικολογική υπηκοότητα, τα κοινά και τις ταραχές.

Όλες οι συνεισφορές δεν είναι στο ίδιο επίπεδο. Αλλά αυτό που κάνει το βιβλίο ενδιαφέρον είναι ότι όλα τα κείμενα ενωνονται στο κοινό θέμα δηλαδη να κοιτάξουμε προς τα εμπρός. Σε μια εποχή λιτότητας που χαρακτηρίζει τις κοινωνίες μας δημιουργουνται νέα κύματα διαμαρτυριών. Για κάτι πρέπει να γίνει.

Άλλα παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν. Το βιβλιο του David Harvey Rebel Cities (Verso Books, 2012)  που δεν ασκει μονο κριτική, αλλά επιχειρει και να προσπαθήσει να  δει τι μπορεί να γίνει. Ή η Σουηδική ανθολογία Στη θερμότητα της στιγμής (Roh-Nin Publishers, 2011), όπου οι ίδιοι οι ακτιβιστές γράφουν για τους εν εξελίξει αγώνες. Είναι όταν διαβάζει κανεις βιβλία όπως αυτά που συνειδητοποιει ότι δεν είναι τόσο συνηθισμενη.

Τετοια χαρακτηριστικα υπαρχουν, επομένως, στο βιβλιο What we are fighting for. Αλλά ταυτοχρονα, χωρίς την σημερινη κριτική γινονται ασθενέστερα. Για παράδειγμα, γραφει ο "Bifo" Berardi για την ικανότητα του καπιταλισμού να προσαρμοζεται. Περιγράφει πώς τα όνειρα μας για την ελευθερία μπορεί εύκολα να μετατραπουν σε  σκετη υποδούλωση μεσα από το οικονομικό σύστημα που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις μας, αλλά με κάποιες τροποποίησεις. Και οτι είναι αυτή η "τροποποίηση" που μπορεί να μετατρεψει ακόμη και τις "εκπληρωμενες απαιτήσεις" μας σε ακόμη βαρύτερες αλυσίδες. Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της ευέλικτης εργασίας. 

Στην αρχή η επιθυμία μακριά από το μοντελο της φορντιστικης εργασίας που στη συνέχεια εκπληρωθηκε απο κατι που δεν είναι επιθυμητό. Ο "Bifo" γράφει ότι με αυτόν τον τρόπο μας δίνει ο καπιταλισμός ό, τι θέλουμε, αλλά με έναν τρόπο που μας κάνει να αισθανόμαστε ότι πρέπει να είμαστε «προσεκτικοί με ό, τι θέλουμε».  Αυτό το παράδειγμα δείχνει πώς η ανθολογία δεν χανει σε κριτικη απο το παρον. Το αντίθετο. Νομίζω ότι η κριτική που γίνεται ειναι ακόμα καλύτερη όταν γονιμοποιειται με το βλεμμα στραμμενο προς τα κοινωνικά κινήματα, τις διαμαρτυρίες και την αντίσταση.

''Tη κριση να πληρωσουν οι πλουσιοι''

Θα σκεφτώ μια κλήση στο ABF ένα-δύο χρόνια πριν. Καποιοι πολιτικοί θα μιλουσαν για τις περικοπες ωρων εργασίας. Όταν η συζήτηση κοντευε να τελειωσει έξω, είπε ένας από τους συμμετέχοντες ότι είναι πολύ εύκολο να βρίσκομαι εδώ και να υποστηρίζει τη μειωμένη εργασία, αλλά αυτο που πραγματικά έχει σημασία, είναι οτι ειναι σχεδόν αδύνατο να συζητήσουμε το ζήτημα αν δεν υπάρχει ενα κίνημα απο πίσω. Αν θυμάμαι σωστά τελείωσε τη συνομιλία με αυτη την αναγνωριση.

Οτι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ωθήσει σοβαρά ζητήματα προς τα εμπρός απαιτεί κοινωνική υποστήριξη και σύνδεση με δίκτυα και κινήματα. Γι 'αυτό μπορεί να απορω μερικες φορες απο την απροθυμία που ορισμένες φορές αντιμετωπίζω. Απροθυμία στο να γράψει και να συζητήσει κανεις για συνεχιζομενες διαμαρτυρίες και αγώνες. Ίσως ενα εχει  να κανει με τον φόβο μήπως και συσχετισθει με κάτι που δεν μπορεί να υπερασπιστει. Μια επιθυμία να έχει κανεις πάντα τη πλατη του ελευθερη απο φορτια. Αλλά με αυτό τον τρόπο, είναι δύσκολο να κερδίσει κανεις τίποτα. Για μερικά πράγματα αξίζει να αγωνίζεσαι. 

Σε μια από τα ισχυρότερες καταχωρήσεις στο What we are fighting for,  η συγγραφέας Nina Power βαδιζει σε σε μια παρόμοια τροχιά. Αρχίζει το κείμενο της γράφοντας ότι υπάρχει ένας πόλεμος ανάμεσα σε εκείνους που λένε ότι υπάρχει ένας πόλεμος, και σε εκείνους που λένε ότι δεν υπαρχει.  Με το να μην αναγνωρίζει κανεις συγκρούσεις χάνει επίσης εργαλεία εξήγησης των διαμαρτυριών, των εξεγέρσεων και των ταραχων. Κάτι που έγινε εμφανές όταν οι βρετανοί Συντηρητικοί προσπαθουσαν να "εξηγήσουν" τις ταραχές τον Αύγουστο του 2011, που έλαβαν χώρα σε όλη τη χώρα. Ποτέ δεν επεκταθηκε περισσοτερο απο την ..εγκληματικότητα μεταξύ των νέων. Ωστόσο, οταν αν κάποιος αναγνωρίζει υπαρχουν σύγκρουσεις, τοτε αναγνωρίζει την ίδια στιγμή οτι υπάρχουν διαφορετικές πλευρές που μπορει να σταθεί.

Αν είμαστε αναγκασμένοι να επιλέξουμε μια πλευρά, δεν μπορούμε να παραμείνουμε αμετοχοι.

Η Power γράφει επίσης για οτιδήποτε άλλο μπορείτε να ακούσει κανεις συχνά: Η απαίτηση ότι κάτι πρέπει να γίνει τώρα, που ακολουθείται από ένα παραπονο ότι δεν γινεται  τίποτα - αλλά όταν κάτι συμβαίνει, γινεται με λάθος τρόπο. Δίνει παραδείγματα από τις φοιτητικές διαδηλώσεις στο Λονδίνο. 

Πώς οι μαθητές πρώτα κατηγορηθηκαν ότι είναι τεμπέληδες, και στη συνέχεια - όταν οι οι διαμαρτυρίες πηγαιναν καλά – οτι είναι βίαιοι. "Ένα δυο από αυτους κατεστρεψαν", όπως λένε, και έτσι ξαφνικά υποτιμαται ολοκληρη η διαμαρτυρία στο σύνολό της. Οι ορθολογικες απαιτήσεις επισκιάζονται. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργησαν ολα κατα τη διάρκεια των ταραχών. "Είναι απλά εγκληματίες, δεν έχουν πραγματικές ανάγκες." Το αποτέλεσμα είναι επομένως ένα είδος διπλής τιμωρίας. Ό, τι και να κάνετε θα είναι λάθος. 

Αυτό το χαρακτηριστικό νομίζω ότι, δυστυχώς, μερικές φορές βλέπω σε ορισμένα τμήματα της Αριστεράς, επισης. Παρά την επιθυμία για να συμβεί κάτι, είναι πάντα κάτι λάθος. Εκτός από το να βλεπει κανεις τα πραγματα εκ των προτερων. Όπως γράφει η Power συμβαίνει ότι μια "διαμαρτυρία" γινεται δεκτη 20 χρόνια αργότερα, όταν οι απαιτήσεις έχουν ήδη επιτευχθεί και επομένως άνευ σημασίας. Αλλά ειμαστε στο παρον, εκει βρισκόμαστε. 

Ο Mark Fisher παίρνει στο κείμενο του ένα εντελώς διαφορετικό παράδειγμα, που επίσης περιλαμβάνει την μείωση μιας διαμαρτυριας έτσι ώστε να φαίνεται τελικά να είναι άνευ σημασίας. Όταν το Occupy London ειχε ξεκινησει οι Δεξιοι κατηγόρησαν τους συμμετέχοντες για το δικαίωμα μερικων να αγοράσουνι καφέ από τα κοντινά Starbucks. Ακομη και το γεγονος οτι χρησιμοποιησαν I-phones κατηγορηθηκαν και γι αυτο. Μετά από αυτό το παράδειγμα, γράφει για το πώς μερικές φορές μπορεί να φαίνεται οτι η δεξιοι έχουν ..διπλώματα ευρεσιτεχνίας για την τεχνολογία και την ανάπτυξη. Και οτι το να είναι κανεις αντι-καπιταλιστης, θα πρεπε να είναι συνώνυμο με το να  ονειρευεται κανεις να βρεθει σε κάποιο νωρίτερο σταδιο (του καπιταλισμου). Σχεδόν ένα είδος μορφής πρωτογονισμού. Μια σκέψη που μας θυμιζει την νοσταλγια για τις ...γραμμές συναρμολόγησης.

Αλλά το να ονειρευται κανεις  να παει προς τα  πίσω δεν είναι καν επιλογή. Όχι μόνο να κανουμε κριτική και να είναι ειμαστε μια αντίδραση στην αντίδραση. Αντ 'αυτού, πρέπει να μιλήσουμε για το τι πραγματικά θέλουμε. Τι είναι αυτό που παλεύουμε. Και να συναντηθουμε μεταξύ μας για να καθορίσουμε την ατζεντα.