Ξενοφοβική Ευρώπη και "Gated communities"

Προσφατα εμαθα για ενα νεο οικιστικο προγραμμα που ξεκινησε στο νοτο της Σουηδιας , στο Malmö, το Victoria Park, το οποιο αυτοδιαφημιζεται ως "μια επένδυση στην υψηλη ποιότητα της ζωής για τους ανθρώπους που εκτιμούν και τα καλά πράγματα στη ζωή οπως και το χρόνο τους στον ιδιο βαθμο". 

Πολυ, "πιασαρικο", οντως, το σλογκαν για ολους εμας, που μας αρεσουν και τα "καλα πραγματα", αλλα "εκτιμουμε συναμα και το χρονο" μας, θα σκεφτει καποιος λογικα...Ας μη χαιρομαστε, ομως, προκαταβολικα, αγαπητοι μου, αυτα τα οικιστικα προγραμματα δεν ειναι δια το.... ποπολο! 

Με ιδιωτικο κινηματογράφο, γήπεδα τένις, golf, εγκαταστασεις spa, γυμναστήρια, πισίνες, εστιατορια, αίθουσες συνεδρίων, κανουν λογο για ένα χώρο και μια ποιότητα ζωής αλληλενδετα με την οικονομικη κατασταση των ενοικων.

Η ιδεα, βεβαια, των "gated communities" (κλειστες, ή φρουρούμενες κοινότητες) δεν ειναι καινουργια, οπως καινουργιο δεν ειναι τιποτα αλλο, που μας παρουσιαζεται απο τα ΜΜΕ ως ..."μοναδικο", ενω εχει ανασυρθει απο.....σχεδον Μεσαιωνικα ντουλαπια και αραχνιασμενες κασελες, με σκοπο να δειξει αλλη μια φορα ποσο σωστο ηταν το κλασσικο αποφθεγμα του George Orwell "All animals are equal, but some animals are more equal than others"!

Αυτη η ταση ξεκινησε (ισως το μαντευετε ηδη) απο τις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα, οταν τα gated communities ηταν κατι σαν χώροι αναψυχής, καταφύγια, κ.α αργοτερα εμφανίστηκαν και στη Μέση Ανατολή, για ξένους που εργαζονταν σε πετρελαϊκές εταιρίες, ειτε για Αμερικανους στρατιωτικους σε βάσεις του εξωτερικού, οπως και Ισραηλινους εποίκων στα κατεχόμενα εδάφη της Μέσης Ανατολής. Ηταν δλδ. οικιστικα προγραμματα για καποιες ελιτ...

Και επειδη οι μεγαλοαστοι δεν ηθελαν επ ουδενι να μεινουν εκτος ....παραδεισου, αλλα να γευθουν κι αυτοι τα ιδιαιτερα προνομια των πλουσιων, το φαινόμενο εξαπλώθηκε και ετσι ιδρυθηκαν πρωτα κλειστες κοινοτητες για συνταξιούχους στις δεκαετιες του '60 και '70. 

Μαλιστα λεγεται οτι και η Μargaret Thatcher, στη Βρετανια, μια απο τις πρωτες Ευρωπαικες χωρες οπου ιδρυθηκαν gated communities, κατοίκησε σε μια από αυτές και δεν δυσκολευομαι καθολου να το πιστεψω....

Οι κοινοτητες αυτες, εχοντας το χαρακτηριστικο των ενκλάβιων (περίκλειστων χωρων), εξαπλώθηκαν γρηγορα σε πολλές περιοχές του κοσμου λογω του φοβου για αυξηση της εγκληματικότητας και των ταξικών και φυλετικών διαφορών. Αρκετοι μαλιστα ανθρωπολογοι ασχοληθηκαν με το φαινομενο. Συγκεκριμενα η Setha M. Low ισχυριζεται οτι τετοιες κοινοτητες εχουν αρνητικη επιδραση στο κοινωνικο κεφαλαιο της ευρυτερης κοινωνιας, εξω απο τη κοινοτητα επειδη αναπαραγουν τη κουλτούρα του διαχωρισμού και της αποφυγής της συναναστροφής με "ανεπιθύμητους", πραγμα που ότι οδηγεί στη ρηξη του κοινωνικού ιστού και, μακροπρόθεσμα, σε εντελώς αντίθετα αποτελέσματα όσον αφορά την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και την ασφάλεια των ανθρώπων τόσο μέσα όσο και έξω από τις κοινότητες αυτές. Πολλοι ερευνητες επικρινουν τετοιες κοινοτητες σαν επιστροφή στις οχυρωμένες κοινότητες του Μεσαίωνα και εξετάζουν το φαινομενο σαν κοινωνική και αστική παθολογία.

Σε κριτικη ενος δημοσιογραφου για το οτι το Victoria Park, στο Malmö, θα ηταν μια κλειστη κοινοτητα η υπεθυνη του χωρου ισχυριστηκε οτι "αν ηταν κλειστη κανεις δε θα ηθελε να μενει εδω!"....
Αντιστρεφοντας τα λογια και μη λεγοντας ολη την αληθεια ειναι μια αλλη φιλελευθερη τακτικη που αναγνωριζω και που χρησιμοποιειται πολυ συχνα και σε κειμενα, αλλα και σε πολλα τηλεοπτικα debates και στη Σουηδια, αλλα και αλλου στην ΕΕ.....

Τωρα, οσο αφορα το κόστος τετοιων κατοικιών ειναι γενικα υψηλο, επειδη υπαρχει η (εστω και φαινομενικη εγγύηση) για "ασφάλεια" και η αποφυγή... "ανεπιθύμητων κοινωνικών συναναστροφών", oπως και η ιδεα της συντήρησης συστημάτων ασφαλείας, εστω κι αν αυτο δεν συμβαινει παντα! Έτσι συμφέρει η κατασκευη τέτοιων κοινοτητων, οταν μαλιστα θα πουληθουν σε αρκετά ψηλότερες τιμές από το συνηθισμένο. Οι ιδιοκτήτες, από την πλευρά τους, επενδύουν σε τέτοιες κατοικίες επειδή η τιμή τους είναι πιο σταθερή από τα συνηθισμένα ακίνητα έτσι, η αγορά ενός ακινήτου μέσα σε μια τεοια κοινότητα θεωρείται σίγουρη επένδυση με σημαντικές πιθανότητες κέρδους σε περιπτωση μεταπώλησης. Οι Δήμοι πολλων μεγαλουπολεων δεχονται προθυμα κλειστές κοινότητες στο χώρο δικαιοδοσίας τους, επειδη έτσι εξασφαλίζουν πρόσθετους δημοτικούς φόρους από τους πλούσιους κατοίκους.

Παρ ολα τα μετρα, ομως, η ανάπτυξη της "νοοτροπίας του φρουρίου" (fortress mentality) συμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης δεν οδηγεί τελικα σε μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας, μα σε μεγαλύτερο φόβο για τους "απ' έξω". Στα gated communities της Βρετανίας οι κάτοικοι συχνά πιστεύουν ότι η εγκληματικότητα έξω απ' τον τοίχο είναι υψηλότερη, ενώ δεν συμβαίνει απαραίτητα κάτι τέτοιο, ειδικά όταν οι κοινότητες αυτές βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές.

Σύμφωνα με έρευνα της Αμερικανικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2000, περίπου 9.000.000 άνθρωποι ζούσαν σε κοινότητες που είχαν κάποιο είδος ελέγχου στις εισόδους τους. Σημερα οι κάτοικοι κλειστών κοινοτήτων υπολογίζονται σε πολύ περισσότερους. Στη Βρετανία, οι κλειστες, ή φρουρούμενες κοινότητες γνώρισαν επίσης μεγάλη άνοδο μετά το 2000 και σήμερα φτάνουν τις χίλιες, με περίπου 100.000 κατοίκους.

Σε πολεις οπου υπάρχει πρόβλημα εγκληματικότητας, βλεπουμε μεγαλη ανθηση τετοιων κοινοτητων, όπως στο Παρίσι, Μανίλα, τη Λίμα, το Σάο Πάολο και το Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Νότια Αφρική, αλλα και σε πολλες πολεις της Κινας. Συχνα ουτε καν η αστυνομία δεν μπορεί να δει τι γίνεται πίσω από τον τοίχο, ενώ έχει αρκετές φορές πρόβλημα στο να επέμβει, εφ οσον πρέπει να έχουν κωδικούς για την αυτόματη πύλη. Σε άλλες περιπτώσεις, οι πύλες είναι ανοιχτές για τον καθένα, (οταν η κοινότητα αρνείται να πληρώσει για τον εξοπλισμό ή την 24 ωρη επάνδρωσή τους).

Ένα ακομη επιχειρημα κριτικής των κλειστων κοινοτήτων είναι η ιδιοχρησια χώρων και υπηρεσιών που θα έπρεπε να ανηκουν σε ολους τους δημοτες (πάρκα, παραλίες κλπ). Επιπλέον, στην περίπτωση που αποτελέσουν μέρος ενός Δήμου, όπως π.χ στην Καλιφόρνια, οι κοινότητες αυτες χρησιμοποιούν δημόσιες υπηρεσίες και πόρους (νερό και αποχέτευση, αποκομιδή απορριμμάτων, χρήματα για εξωραϊσμό του περιβάλλοντος) που πληρώνονται από όλους τους δημότες, στους οποίους όμως απαγορεύεται η χρήση των χώρων που βρίσκονται πίσω από τον τοίχο.

Στην Ελλάδα, οπως ξερουμε, μέχρι τωρα δεν υπάρχουν οργανωμένες κλειστές κοινότητες, ομως τιποτα δεν αποκλεει τη δημιουργια τους μεσα στα επομενα χρονια...Εφ οσον ξεκινησαν σε αλλες χωρες της Ευρωπης σιγουρα θα δουμε το φαινομενο και στην Ελλαδα, που κι εκει δυστυχως υπαρχουν ολες οι πολιτικες προυποθεσεις και η αδιαφορια για την ανησυχητικη αυξηση της ξενοφοβιας, των διαχωρισμων και των προνομιων για τους λιγους........

 Πηγη: wikepedia